Nowe zagrożenia polityczne w globalnym łańcuchu dostaw żywności i napojów

Trzy miesiące po eskalacji wojny w Ukrainie, Sri Lanka przestała spłacać swoje zadłużenie, tamtejszy rząd upadł w obliczu masowych protestów, a prezydent uciekł z kraju.

Związek pomiędzy kłopotami Sri Lanki a wojną w kraju oddalonym o ponad 6 tysięcy kilometrów nie był od razu oczywisty. Ale zbieżność w czasie nie jest przypadkowa. Rosja i Sri Lanka były silnie powiązane globalnymi łańcuchami dostaw. Sri Lanka nadmiernie się zadłużała (w naszym raporcie z 2021 r. dotyczącym ryzyka politycznego w sektorze odnawialnych źródeł energii, Sri Lanka została wskazana jako kraj zagrożony kryzysem zadłużenia). W czasie pandemii załamała się międzynarodowa turystyka, będąca dla Sri Lanki kluczowym źródłem dochodów walutowych. Nieodpowiedni moment na wprowadzenie przyjaznych dla środowiska nawozów dodatkowo spowodował spadek produkcji w sektorze rolnym kraju. Ale przede wszystkim, Rosja i Sri Lanka były połączone globalnym łańcuchem dostaw energii.

Wojna w Ukrainie spowodowała gwałtowny wzrost cen żywności i energii na świecie. Rząd Sri Lanki subsydiuje cenę, jaką konsumenci płacą na stacjach benzynowych. Wzrost cen paliw załamałyby budżet, ale kiedy prezydent próbował wycofać się z subsydiów, doszło do niepokojów społecznych i protestujący zajęli rezydencję prezydencką.

Rosja odgrywa kluczową rolę w światowych dostawach energii. Jednak Ukraina, Rosja i Białoruś razem wzięte jeszcze bardziej kluczowe znaczenie mają dla światowego łańcucha dostaw żywności, włączając w to nie tylko bezpośrednią produkcję pszenicy i olejów jadalnych, ale także środków produkcji rolnej, takich jak nawozy.

Wstrząs na światowych rynkach energii spowodowany wojną w Ukrainie przyczynił się do niepokojów społecznych w 92 krajach w 2022 r., z których chyba najbardziej dramatycznie przebiegały te w Sri Lance i na Haiti; zaburzenie światowych dostaw żywności spowodowane wojną wywołało dalsze niepokoje i doprowadziło do światowego kryzysu żywnościowego, w efekcie którego Ghana znalazła się na skraju bankructwa, a Egipt i Pakistan skazane są międzynarodową pomoc finansową. Kryzysy te pojawiły się w momencie, gdy bezpieczeństwo dostaw podstawowych towarów i tak już było nadwyrężone w następstwie pandemii.

W jaki sposób te wstrząsy zmieniły globalny łańcuch dostaw żywności i napojów? Czy firmy z sektora rolnego, handlu towarami oraz żywności i napojów mogą zarządzać ryzykiem politycznym? Z jakimi zagrożeniami będą musiały zmierzyć się firmy, jeśli światowy kryzys żywnościowy powróci w 2023 roku? Jakie jeszcze, dotąd niewykryte, zagrożenia polityczne mogą czekać branżę?

Pełny raport można pobrać poniżej. Serdecznie dziękujemy autorom artykułów z Oxford Analytica, ale przede wszystkim panelowi ekspertów, którzy kierowali badaniem, za ich czas i spostrzeżenia.