W praktyce gospodarczej gwarancje – zarówno ubezpieczeniowe, jak i bankowe – pełnią funkcję instrumentów zabezpieczających interesy inwestora na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązań umownych przez wykonawcę, jak również w przypadku naruszenia warunków postępowania przetargowego. Gwarancje te stanowią istotny element mechanizmu zarządzania ryzykiem kontraktowym.
Zasadniczą różnicą pomiędzy gwarancją bankową a gwarancją ubezpieczeniową jest podmiot udzielający zabezpieczenia. W przypadku gwarancji bankowej funkcję gwaranta pełni instytucja bankowa, natomiast w przypadku gwarancji ubezpieczeniowej – zakład ubezpieczeń. Niezależnie od rodzaju gwaranta, obie instytucje podlegają nadzorowi Komisji Nadzoru Finansowego, co stanowi istotny element w zakresie oceny ich wiarygodności oraz wypłacalności. Fakt ten zapewnia beneficjentowi dodatkowy poziom bezpieczeństwa transakcji, wynikający z regulowanego charakteru działalności obu podmiotów.
Do kluczowych różnic pomiędzy gwarancją bankową, a gwarancją ubezpieczeniową należy zaliczyć fakt, iż wybór gwarancji ubezpieczeniowej nie wpływa na poziom wykorzystania limitu kredytowego przedsiębiorstwa w banku. W przeciwieństwie do gwarancji bankowych, które są ujmowane w ramach przyznanych limitów finansowania, gwarancje ubezpieczeniowe funkcjonują poza strukturą kredytową, co pozwala na zachowanie zdolności kredytowej i elastyczniejsze zarządzanie płynnością finansową.
Przedsiębiorstwo korzystające wyłącznie z gwarancji bankowych powinno mieć na względzie potencjalne potrzeby w zakresie finansowania inwestycji oraz dostępności kredytu. Nadmierne wykorzystanie limitów poprzez gwarancje bankowe może skutkować ograniczeniem możliwości pozyskania dodatkowych środków finansowych, co w konsekwencji może utrudnić realizację planów inwestycyjnych.
Dodatkowym atutem gwarancji ubezpieczeniowej jest jej relatywnie większa dostępność. Wzmożona ostrożność instytucji bankowych w ocenie ryzyka często ogranicza możliwość uzyskania gwarancji bankowych, co przekłada się na rosnącą popularność gwarancji oferowanych przez zakłady ubezpieczeń. W przypadku banków wymagane może być na przykład założenie rachunku bankowego w danej instytucji, natomiast w towarzystwie ubezpieczeniowym klient może współpracować wyłącznie w zakresie gwarancji, bez konieczności korzystania z innych produktów..
W odróżnieniu od gwarancji bankowej, która ma ustawową definicję w prawie bankowym, gwarancja ubezpieczeniowa stanowi instrument nienazwany – ani ustawa o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej, ani kodeks cywilny nie zawierają szczegółowych regulacji dotyczących jej konstrukcji. Taka sytuacja prawna umożliwia większą elastyczność w zakresie kształtowania treści gwarancji ubezpieczeniowej, co stanowi istotną przewagę nad gwarancją bankową.
W obecnych realiach rynkowych, akceptowalność wzorów gwarancji przez beneficjentów odgrywa kluczową rolę. Wraz ze wzrostem świadomości w zakresie zabezpieczeń kontraktowych oraz rosnącymi oczekiwaniami w obszarze bezpieczeństwa transakcji, beneficjenci coraz częściej wymagają przedstawienia gwarancji według własnych wzorów lub wnoszą modyfikacje do standardowych dokumentów oferowanych przez zakłady ubezpieczeń i banki. W związku z tym, istotne znaczenie ma elastyczne podejście do procesu negocjacji treści gwarancji, umożliwiające dostosowanie jej zapisów do indywidualnych wymogów beneficjenta.
W przypadku częstej lub długoterminowej współpracy z określonym inwestorem – bądź w relacjach z beneficjentami, na rzecz których gwaranci regularnie wystawiają zabezpieczenia – zakłady ubezpieczeń podejmują działania usprawniająceproces gwarancyjny. W praktyce oznacza to wypracowanie dedykowanych wzorów gwarancji dla konkretnych beneficjentów oraz możliwość włączenia wynegocjowanego wzoru do umowy generalnej. Takie rozwiązanie znacząco upraszcza i przyspiesza proces wystawiania gwarancji w ramach przyznanego limitu, zapewniając jednocześnie zgodność z oczekiwaniami beneficjenta oraz zwiększając efektywność operacyjną po stronie gwaranta.
Warto zaznaczyć, że proces uzyskania gwarancji ubezpieczeniowej jest przez klientów najczęściej postrzegany jako bardziej efektywny i mniej skomplikowany niż w przypadku gwarancji bankowej. Wynika to z kilku istotnych czynników. Przy stałej współpracy z zakładem ubezpieczeń możliwe jest zawarcie umowy generalnej, która umożliwia wystawianie gwarancji w trybie uproszczonym, bez konieczności każdorazowej analizy dokumentacji. Takie rozwiązanie znacząco skraca czas realizacji oraz zwiększa operacyjną elastyczność.
Dodatkową wartością jest współpraca z brokerem ubezpieczeniowym, który zapewnia kompleksowe wsparcie na każdym etapie procesu – od analizy potrzeb, przez przygotowanie wniosku, aż po ocenę treści gwarancji. Udział brokera zwiększa bezpieczeństwo transakcji oraz usprawnia komunikację z zakładem ubezpieczeń. Coraz więcej towarzystw ubezpieczeniowych udostępnia również dedykowane platformy online, umożliwiające składanie wniosków oraz zarządzanie gwarancjami w sposób zautomatyzowany, co dodatkowo skraca czas oczekiwania na decyzję.
W przypadku gwarancji o niższych wartościach, rynek ubezpieczeniowy oferuje możliwość skorzystania z procedury uproszczonej, niewymagającej oceny ryzyka ani ustanawiania zabezpieczeń. Takie rozwiązanie może okazać się kluczowe w sytuacjach wymagających szybkiej reakcji, np. przy nagłych projektach lub postępowaniach przetargowych.
Korzystanie z gwarancji bankowych wiąże się z koniecznością udzielenia bankowi upoważnienia do obciążenia rachunku klienta przed wszystkimi innymi płatnościami– z wyjątkiem tych wynikających z tytułów wykonawczych. W przypadku braku wystarczających środków w dniu wymagalności, bank ma prawo zaspokoić roszczenie z dowolnych wpływów na rachunek.
Standardową praktyką w relacjach z bankami jest również zobowiązanie zleceniodawcy do ustanowienia zabezpieczenia wierzytelności banku z tytułu udzielonej gwarancji, najczęściej poprzez przeniesienie środków pieniężnych na własność banku lub wniesienie kaucji.
W przypadku gwarancji ubezpieczeniowych zabezpieczeniem linii gwarancyjnej są zazwyczaj wyłącznie weksle własne in blanco. Wysokość oraz forma wymaganych zabezpieczeń uzależniona jest od kondycji finansowej przedsiębiorstwa oraz jego zdolności do realizacji zobowiązań. Zakłady ubezpieczeń, w zależności od oceny ryzyka, mogą w określonych przypadkach wymagać dodatkowych zabezpieczeń przy czym ich katalog pozostaje otwarty i może obejmować m.in. poręczenia osób trzecich czy ustanowienie hipoteki. Są to jednak rozwiązania zdecydowanie mniej obciążające dla klienta niż blokada środków na rachunku bankowym czy obowiązek wniesienia kaucji, które w praktyce niwelują korzyści wynikające z zastosowania gwarancji jako niefinansowej formy zabezpieczenia. Gwarancje ubezpieczeniowe oferują większą elastyczność i dostępność, co czyni je atrakcyjną alternatywą dla tradycyjnych instrumentów bankowych.
Analizując koszty związane z uruchomieniem linii gwarancyjnej, warto zwrócić uwagę na istotne różnice pomiędzy ofertą bankową a rozwiązaniami proponowanymi przez zakłady ubezpieczeń. Banki, oprócz prowizji za udzielenie gwarancji, naliczają również prowizję przygotowawczą – zarówno przy ustanowieniu linii, jak i jej podwyższeniu czy przedłużeniu okresu obowiązywania. Opłata ta pobierana jest od kwoty przyznanej linii niezwłocznie po podpisaniu umowy. Dodatkowo po upływie 12 miesięcy, banki mogą naliczać prowizję operacyjną z tytułu odnowienia limitu.
W przypadku zakładów ubezpieczeń, klient nie ponosi kosztów związanych z uruchomieniem linii gwarancyjnej. Opłaty naliczane są wyłącznie z tytułu udzielenia konkretnej gwarancji, co czyni tę formę zabezpieczenia bardziej przejrzystą i kosztowo efektywną. Takie podejście sprzyja optymalizacji wydatków związanych z zabezpieczeniem kontraktów, szczególnie w przypadku przedsiębiorstw realizujących większą liczbę inwestycji wymagających gwarancji.
Zdecydowanie tak. Nawet przy pozytywnych doświadczeniach ze współpracy z bankiem warto rozważyć alternatywne rozwiązanie w postaci gwarancji ubezpieczeniowych. Porównanie ofert obu instytucji– zarówno pod względem kosztów, warunków udzielenia, jak i zakresu zabezpieczenia interesów przedsiębiorstwa – może przynieść wymierne korzyści.
Gwarancje ubezpieczeniowe stanowią pełnoprawną alternatywę dla gwarancji bankowych. Klient może równolegle posiadać umowy limitowe w banku oraz w towarzystwie ubezpieczeniowym, a decyzje dotyczące wyboru konkretnego instrumentu gwarancyjnego podejmować elastycznie, w zależności od specyfiki danego zobowiązania, dostępności limitów, akceptacji treści gwarancji przez beneficjenta czy aktualnych potrzeb finansowych.
Istotnym aspektem jest również dywersyfikacja ryzyka poprzez współpracę z więcej niż jedną instytucją finansową. Takie podejście umożliwia zwiększenie dostępności limitów gwarancyjnych, ograniczenie ryzyka związanego z ewentualnym wyczerpaniem limitu bankowego, a także zabezpieczenie płynności finansowej, zwłaszcza w okresach wzmożonej aktywności przetargowej lub inwestycyjnej.
Posiadanie gwarancji w różnych instytucjach pozwala zmniejszyć ryzyko odmowy ich udzielenia np. przypadku wysokiej sumy gwarancyjnej, zaangażowania banku w inne zobowiązania klienta, złożenia wniosku o wypłatę z gwarancji bankowej (co często skutkuje wstrzymaniem udzielania kolejnych gwarancji), czy też pogorszenia sytuacji finansowej spółki, skutkującego ograniczeniem lub zablokowaniem limitu bankowego.
“W odróżnieniu od gwarancji bankowych, w przypadku gwarancji ubezpieczeniowych istnieje możliwość skorzystania ze wsparcia brokera ubezpieczeniowego. Taka współpraca pozwala na znaczną oszczędność czasu oraz zasobów ludzkich, które w przeciwnym razie musiałyby zostać zaangażowane w proces pozyskiwania i obsługi gwarancji.”
Benita Jankowicz-Gizińska | Dyrektor Działu Gwarancji Ubezpieczeniowych w WTW
W odróżnieniu od gwarancji bankowych, w przypadku gwarancji ubezpieczeniowych istnieje możliwość skorzystania ze wsparcia brokera ubezpieczeniowego. Taka współpraca pozwala na znaczną oszczędność czasu oraz zasobów ludzkich, które w przeciwnym razie musiałyby zostać zaangażowane w proces pozyskiwania i obsługi gwarancji. Broker, jako profesjonalny doradca, wspiera klienta na każdym etapie – od analizy potrzeb, przez negocjacje warunków, aż po finalizację dokumentacji – co przekłada się na większą efektywność operacyjną przedsiębiorstwa.
Najczęstsze powody, dla których klienci wybierają gwarancje ubezpieczeniowe:
Gwarancje ubezpieczeniowe stanowią dziś stabilną i coraz szerzej akceptowaną alternatywę dla tradycyjnych gwarancji bankowych. Oferują przedsiębiorstwom większą elastyczność, prostsze procedury, niższe koszty oraz brak wpływu na zdolność kredytową. Dzięki temu wspierają płynność finansową i realizację inwestycji – zwłaszcza w warunkach ograniczonego dostępu do finansowania bankowego.
Ważnym elementem skutecznego wykorzystania tego rozwiązania pozostaje współpraca z doświadczonym brokerem, który pomaga dopasować ofertę do potrzeb klienta, zapewniając jednocześnie bezpieczeństwo i sprawność całego procesu.
